زمانی که وارد تحصیلات تخصصی شدیم، دانستیم سنگ‌ها هرکدام از خانواده‌های خاص هستند. سنگ رسوبی، سنگ آذرین از جمله سنگ‌های موجود در طبیعت بودند که به راحتی یافت می‌شدند. در این مقاله نیز قصد داریم درباره یکی از سنگ‌های موجود در طبیعت بیشتر بدانیم. اینکه سیلیس چیست و سنگ سیلیس چه نوع سنگی است؟ پس تا پایان مطلب همراه ما باشید.
سنگ سیلیس چیست؟
بسیاری از افراد فلینت را هم معنی سیلیس می‌دانند، در صورتی که فیلنت یکی از انواع سنگ سیلیس است. سنگ سیلیس یکی از مشهودترین سنگ‌ها در دامن طبیعت است که بیشتر به شکل اکسیدی پیدا می‌شود. گفته می‌شود 59% از مواد معدنی روی زمین متعلق به خانواده سیلیس است و این سنگ 3000 سال قبل از میلاد روی کره زمین یافت می‌شده است.
یکی از مواردی که بسیاری به آن می‌پردازند استفاده از سیلیکات به جای سیلیس است، در حالی که سیلیس و سیلیکا با یکدیگر تفاوت دارند. تفاوت سیلیس و سیلیکا عبارت است از:
زمانی که سیلیسیم در ترکیب با اکسیژن دارای بار منفی است، سیلیکا یا سیلیکات sio-44 به وجود می‌آید؛ اما سیلیس دارای بار منفی نبوده و به‌صورت sio2 خود را نشان می‌دهد. پس تفاوت سیلیس و سیلیکات در ساختار بلوری مواد بوده و برای تشخیص نیاز به آزمایش تجزیه است.
انواع سنگ سیلیس
همان‌طور که در بالا اشاره شد، این نوع سنگ در انواع مختلف مشاهده می‌شود که عبارت است از:
کوارتز
این سنگ که یکی از سخت‌ترین‌های موجود در طبیعت است در ساخت شیشه بسیار استفاده می‌شود. ساختار شیمیایی کوارتز sio-44 است که نشان‌دهنده ساختار چهار وجهی و پایدار این ماده معدنی است.
شن و ماسه
ماسه سیلیس چیست؟ ماسه سیلیسی نیز نوعی از سنگ سیلیس است که به آن ماسه ریخته‌گری نیز می‌گویند. ماسه سیلیسی حاصل خرد شدن سنگ کوارتز است که در طبیعت با مواد معدنی دیگر رسوب کرده و یک گرانول طبیعی را تشکیل می‌دهد، به این ماده شن و ماسه سیلیسی می‌گویند.
فلینت
این ماده نیز از سنگ کوارتز به دست می‌آید و به عنوان یک آتشزنه شناخته می‌شود.
کاربرد سیلیس در صنعت چیست؟
استفاده از سیلیس امروزه امری بسیار طبیعی است. در بسیاری از صنایع استفاده از آن امری روتین و عادی برای آنها تلقی شده و نبودش باعث کاهش کیفیت مواد تولیدی می‌شود. سیلیس در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد که عبارت است از:
سیلیس در شیشه‌سازی
برای استفاده از سیلیس در صنعت شیشه، نیاز به استخراج کوارتز درجه یک است. سیلیس، دارای نه درجه کیفیت است که بالاترین درجه کیفیت مربوط به کوارتز است. در کارخانه‌های شیشه‌سازی نیاز است که از مواد شیشه‌ساز استفاده شود. در واقع 70% مواد اصلی شیشه را شیشه‌سازها تشکیل می‌دهند که بخش اعظمی از این شیشه‌سازها کوارتز است. در ساخت شیشه‌های نوری و چشمی، کریستال‌ها، ظروف رنگی، شیشه ساعت، شیشه‌های تخت از سیلیس استفاده می‌شود.
سیلیس در کشاورزی
یکی از کودهای مهم در صنعت کشاورزی، کود سیلیس است. سیلیس یکی از موادی است که موجب غنای خاک و رشد گیاهان می‌شود؛ لذا در خاک‌های فقیر، کود سیلیس مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از کودهای سیلیکات پتاسیم موجب کاهش آفات موجود در خاک شده و بیماری‌های گیاهان را کم می‌کند.
سیلیس در ریخته‌گری
یکی از انواع سنگ سیلیس، سیلیس ریخته‌گری است. مقاومت بالای سیلیس در برابر حرارت موجب می‌شود از سیلیس ریخته‌گری برای ساخت قالب استفاده شود.
سیلیس در سنگ مصنوعی
یکی از مصالح جدید تزئینی در ساختمان‌ها، سنگ مصنوعی است. در ساخت آن، سنگ‌های معدنی با سیمان و اگزالات ترکیب شده و سنگ مصنوعی ساخته می‌شود. از جمله سنگ‌های معدنی، سنگ سیلیس است. پودر سیلیس موجب می‌شود مقاومت سنگ زیاد شده و چسبندگی بین مواد بیشتر شود.
استفاده از سیلیس در فیلترها
یکی دیگر از انواع سیلیس‌ها، سیلیس فیلتر شنی است. در تصفیه‌خانه‌های بزرگ برای حذف املاح از سیلیس شنی استفاده می‌شود.
مشخصات و ویژگی‌های سنگ سیلیس
بعد از آنکه دانستیم سیلیس چیست و کاربرد آن چیست، بهتر است ویژگی سنگ سیلیس را نیز بدانیم تا با این نوع سنگ بهتر آشنا شویم. سنگ سیلیس در طبیعت به شکل بلورین وجود دارد و در نه شکل مختلف بلورین دیده می‌شود. کوارتز، تریمیدیت و کریسوتبالیت از جمله مهم‌ترین پلی‌مورف‌ها هستند که به شکل بلوری در طبیعت یافت می‌شود. سیلیس در دمای اتاق به شکل جامد بوده و در دمای 1710 درجه ذوب می‌شود. سیلیس دارای یک ساختار سه بعدی است که چهار وجه دارد و همین امر موجب می‌شود مقاومت بالایی از خود نشان دهد.
کلام پایانی
تلاش کردیم بسیار کوتاه و به طور خلاصه نکات مهم سیلیس را بازگو کنیم، اما قبل از خاتمه مقاله بهتر است نکات دیگری به‌عنوان کامل‌کننده بحث اضافه کنیم. سیلیسیم عنصر تشکیل‌دهنده سنگ سیلیس است و به دلیل خاصیت اکسیدشدگی بالا به سرعت با اکسیژن ترکیب می‌شود. سیلیسیم خاصیتی مانند کربن داشته و ساختار بلوری شکل تشکیل می‌دهد. معادن سنگ سیلیس در کشور جزء بزرگ‌ترین معادن در ایران است و ذخیره سنگ سیلیس در کشور بیش از 70 میلیون تن است. برای استخراج سنگ سیلیس باید از ابزار و تجهیزات مدرن مانند دستگاه‌های سنگ شکن استفاده کرد تا سنگ سیلیس کمتر دچار سایش شود، در غیر این صورت استفاده از سنگ سیلیس دچار مشکل خواهد شد.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید