بررسی کاربرد و نحوه عملکرد بگ فیلتر

تمام صنایع، حتی صنایع غذایی، دارای حداقل آلودگی و غبارهای حاوی ذرات آلوده هستند. روزگاری تمام آلودگی‌ها از محیط صنعتی خارج و وارد محیط می‌شد اما طولی نکشید که انسان متوجه شد، ورود این ذرات به چرخه طبیعت برای او و محیط‌زیست اطراف او مضر است؛ برای همین تلاش کرد با گذاشتن فیلتر از ورود آلودگی به محیط‌زیست جلوگیری کند.

فیلترهای صنعتی بسته به کارخانه و شرکت‌های تولیدی عملکرد و مکانیزم متفاوتی دارند. مثلاً در کارخانه‌های شیمیایی از نوعی فیلتر به نام فیلتر یونیت استفاده می‌شود و در کارخانه‌های ذوب مواد مانند ذوب‌آهن از بگ فیلتر یا غبارگیر استفاده می‌شود. در این مقاله قصد داریم درباره کاربرد بگ فیلتر کارکرد و اجزای این دستگاه مهم صحبت کنیم و عوامل تأثیرگذار در قیمت بگ فیلتر را شناسایی کنیم.

فیلتر کیسه‌ای یا بگ فیلتر چیست؟

اگر تصاویر مربوط به خطوط تولید سیمان یا گچ را دیده باشید، احتمالاً انتهای خط تولید چند قطعه مخروطی شکل را مشاهده کرده‌اید که به شکل برعکس قرار گرفته‌اند. به این قطعات وارونه که نوک مخروط سمت زمین است، دستگاه بگ فیلتر یا غبارگیر می‌گویند.

بگ فیلتر یا غبارگیر کیسه‌ای یک یا چند محفظه گفته می‌شود که امکان فیلترکردن ذرات غبار با قطر یک میکرون را دارد. اندازه بگ فیلتر بسته به کاربرد آن در صنایع مختلف و سیستمی که بگ درون آن به کار می‌رود متفاوت است. نکته‌ای که در اینجا باید توضیح داده شود، نام‌گذاری غلط اما تکرار شده و به نحوی صحیح سیستم بگ فیلتر است. درواقع بگ فیلتر نام سیستم نیست، بلکه یکی از نام‌هایی است که به دستگاه بگ‌هاوس گفته می‌شود؛ سیستم فیلتریزاسیون است که به اشکال مختلف دیده می‌شود. مثلاً سیستم جت پلاس یا سیستم لرزاننده مکانیکی نام سیستم‌هایی است که برای جداکردن غبار از بگ فیلتر استفاده می‌شود، اما به همه این سیستم‌ها گاه سیستم بگ فیلتر گفته می‌شود.

موارد مصرف و کاربردهای بگ فیلتر

اشاره شد که از بگ فیلتر برای جداکردن غبار یا ذرات کوچک استفاده می‌شود؛ صنایعی مثل تولید سیمان، گچ، کارخانه‌های ذوب‌آهن، صنایع خردایش و کارخانه‌های مواد غذایی از بگ فیلتر استفاده می‌کنند. تقریباً می‌توان گفت هیچ محدودیتی برای استفاده از بگ فیلتر وجود ندارد. البته تا چند سال قبل امکان نصب بگ فیلتر پارچه‌ای در همه سیستم‌ها نبود، زیرا گاهی اوقات گازهایی که دمای بالاتر از حد معمول بود، باعث سوختن یا ذوب شدن فیلتر پارچه‌ای می‌شدند؛ اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و تولید پارچه‌هایی با مقاومت حرارتی تا 200 درجه سانتی‌گراد، عملاً محدودیت در استفاده از بگ فیلتر برداشته شد.

اجزای دستگاه بگ فیلتر

آنچه مسلم است در روش‌های متفاوت فیلتریزاسیون اجزای بگ فیلترها متفاوت از یکدیگر است. مثلاً سیستم لرزاننده دارای موتور شوک دهنده است که بگ فیلتر را می‌تکاند؛ اما در جت پالس این موتور جای خود را به کمپرسور هوا می‌دهد. در کل تمام سیستم‌ها دارای اجزاء زیر هستند.

• ساختمان یا اتاقک فیلتر
• بگ فیلتر
• هاپر
• قفسه فیلتر
• ونتوری
• فن بگ فیلتر

ویژگی‌ها و نحوه عملکرد بگ فیلتر

اگر بخواهیم نحوه عملکرد بگ فیلتر را توضیح دهیم بهتر است سه روشی را بیان کنیم که عمل فیلتریزاسیون با استفاده از آنها ذرات غبار را جدا می‌کند. در تمام این سه سیستم اجزاء اصلی فیلتر همان مواردی است که اشاره شد، اما عملکرد فیلتر کردن در سه مدل متفاوت از یکدیگر است.

سیستم لرزاننده مکانیکی

در این سیستم، هوای آلوده از قسمت پایین وارد بگ فیلتر می‌شود. ذرات سنگین به دلیل وزن بالا همان ابتدا داخل محفظه ذرات جامد می‌شود و به سمت بالا نمی‌رود، اما ذرات ریزتر به سمت بالا حرکت می‌کند و روی بگ فیلتر می‌نشیند. زمانی که سطح بگ فیلتر از غبار پرشد فشار منفی ایجاد شده، موجب می‌شود سنسور هوا فعال شده و صفحه لرزاننده را فعال کند. در واقع یک طرف بگ فیلتر (سمت بالایی) به یک صفحه لرزاننده متصل است. زمانی که بگ فیلتر پرشد صفحات لرزیده و غبار جدا شده و هوای تمیز از دریچه مخصوص خارج می‌شود. یعنی با تکان دادن، عمل تمیز کردن انجام می‌شود. یکی از معایب این سیستم نسبت هواگذر است که بسیار پایین است. نسبت هواگذر سرعت جداسازی ذرات از فیلتر است که در نوع سیستم لرزاننده سرعت عبور هوا کم بوده و جداسازی ذرات به کندی انجام می‌شود؛ برای همین در این سیستم نیاز است تا از تعداد بیشتری بگ فیلتر استفاده شود.

سیستم هوا معکوس

در این سیستم بگ فیلتر به یک صفحه پلاستیکی بسته شده است و سمت دیگر آن توسط یک میله فلزی به حالت معلق قرار گرفته است. ذرات کثیف از قسمت پایینی وارد و روی بگ فیلتر می‌نشیند. در سیستم لرزاننده موتورهای متحرک کار جداسازی را برعهده داشتند، اما در سیستم هوامعکوس این جریان هواست که عمل فیلتر کردن را انجام می‌دهد. در سیستم هوا معکوس فلکه خروجی و ورودی هوا هر دو باز هستند. در این زمان عمل تمیزکردن بگ فیلتر انجام می‌شود؛ برای این کار کیسه کمی شل می‌شود و روی هم فشار می‌آورد. فرایند بعدی باز کردن دمپر هوای معکوس است که در بالای قفسه فیلتر قرار گرفته است. هوای معکوس جهت تمیزسازی وارد شده و موجب می‌شود ذرات سنگین به داخل هاپر پایینی ریحته و هوای تمیز از قسمت بالایی خارج شود. برای فیلتریزاسیون در سیستم هوامعکوس مانند لرزاننده نیاز به تعداد بالای بگ فیلتر است.

سیستم جت پالس

در سیستم جت پالس کیسه‌ها درون یک قفس توری شکل قرار می‌گیرد. زمانی که هوای کثیف تمام سطح بگ فیلتر را پوشاند، هوای فشرده وارد کیسه شده و موجب می‌شود ذرات غبار از بگ جدا شده و وارد هاپر شود؛ هوای تمیز نیز از قسمت بالایی خارج می‌شود. در سیستم جت پالس از فن بگ‌فیلتر برای مکش و ایجاد فشار استفاده می‌کند. در واقع، این قدرت مکنده فن است که موجب می‌شود ذرات درشت به کیسه فیلتر یا فیلتر خاک‌گیر چسبیده و هوای تمیز از بین کیسه فیلتر خارج شود.

انواع فیلتر کیسه ای

در صنایع از چند نوع بگ فیلتر استفاده می‌شود که عبارت است از:

• فیلتر کیسه‌ای 
• سیلکون و مولتی سیلکون 
• فن سانتریفیوژ
• اسکرابر

در این میان فیلتر کیسه‌ای نیز بر حسب نوع پارچه‌ای که از آن فیلتر تولید شده است به انواع مختلف تقسیم می‌شود.

کیسه فیلتر معمولی

کیسه فیلتر معمولی همان بگ فیلتر پارچه‌ای است که بسته به نوع گاز یا قطر ذرات با استفاده از الیاف مختلف بگ فیلتر تولید می‌شود. این کیسه فیلترها عبارتند از:

• کیسه فیلتر پلی‌آمیدی 
• کیسه فیلتر پلی‌پروپیلن 
• کیسه فیلتر نومکس 
• کیسه فیلتر پلی‌استر

کیسه فیلتر مدولار این کیسه فیلتر نوعی کیسه فیلتر پیش‌ساخته است که در زمان نصب دستگاه، کیسه فیلتر روی آن نصب می‌شود. گاه امکان دارد کیسه فیلترمدولار در هنگام سوار شدن بر دستگاه مونتاژ شده و روی بگ فیلتر قرار گیرد.

کیسه فیلتر تخت که به آن فلت فیلتر نیز گفته می‌شود، نوعی کیسه تخت مستطیلی شکل است که در دستگاه‌های مخصوص به کار گرفته می‌شود. این کیسه فیلتر ابعادی بزرگتر داشته و به شکل افقی در قسمت گاز کثیف نصب می‌شوند.

عوامل موثر بر طراحی فیلتر کیسه‌ای

زمانی که قرار است برای بگ فیلتر کیسه غبار طراحی شود، عوامل متعددی در نظر گرفته می‌شود و طبق آن کیسه قرار می‌گیرد:

• شرایط گاز ورودی: هر نوع گاز یا غبار، وزن و شرایط شیمیایی خاص خود را دارد؛ لذا نمی‌توان یک کیسه فیلتر را روی هر دستگاه قرار داد و باید طراحی جداگانه انجام شود.
• افت فشار: هرچه مقاومت پارچه در برابر گاز گثیف بیشتر باشد، افت فشار در کیسه نیز بیشتر می‌شود.
• سرعت غبارگیری: هرچه سرعت غبارگیری یا نسبت هوا به پارچه بیشتر باشد، حجم بیشتری از هوا از سطح پارچه عبور می‌کند.
• سرعت عمودی گاز بین کیسه‌ها: به طور کلی در زمان غبارزدایی، ذرات کثیف باید به سمت پایین فیلتر حرکت کنند. اگر سرعت ورودی ذرات به کیسه فیلتر از سرعت سقوط ذرات به انتهای کیسه بیشتر باشد، مجدد ذرات آلوده تحت فشار به بالا حرکت کرده و به سطح پارچه می‌چسبد.

کلام پایانی

اگر قصد خرید یک بگ‌هاوس را دارید، حتماً ابتدا مشخصات فنی بگ فیلتر را مطالعه کنید. این بگ فیلتر است که عملکرد صحیح دستگاه را ممکن می‌سازد. شرکت ممتاز سنگ‌شکن دارای کارشناسان مجرب و دانش فنی است که می‌توانند شما را در انتخاب، خرید و نصب بگ‌فیلتر کمک کنند. بهتر است قبل از هر اقدامی با کارشناسان ما تماس بگیرید.